Eίναι μια φαινομενικά ασήμαντη πετρούλα, ένα βότσαλο που το μήκος του
δεν ξεπερνά τα 3,5 εκατοστά και το βάρος του τα 30 γραμμάρια, αλλά έχει
ένα «βαρύ» όνομα. Βαφτίσθηκε από τους επιστήμονες «Υπατία», παίρνοντας
το όνομα της διάσημης νεοπλατωνικής φιλοσόφου της Αλεξάνδρειας, η οποία
υπήρξε η πρώτη γνωστή γυναίκα μαθηματικός και αστρονόμος της Δύσης, αλλά
η σχέση της με τη Γη σταματά σε αυτό.
Η εν λόγω πέτρα που είχε
βρεθεί στη νοτιοδυτική Αίγυπτο το 1996 και έκτοτε μελετάται, είναι όχι
απλώς εξωγήινη, αλλά μια μοναδική περίπτωση. Το 2013 οι επιστήμονες
είχαν συμπεράνει ότι η «Υπατία» έχει εξωγήινη προέλευση και το 2015 ότι
δεν εμφανίζει ομοιότητες με οτιδήποτε άλλο στον πλανήτη μας, είτε γηγενή
πέτρα είτε μετεωρίτη εξ ουρανού. Κατά πάσα πιθανότητα υπήρξε μέρος ενός
τελείως ασυνήθιστου διαστημικού βράχου διαμέτρου μερικών μέτρων, που
όταν έπεσε στη Γη, έγινε κομμάτια και έχει βρεθεί μόνο η «Υπατία».
Μια
νέα επιστημονική μελέτη κατέληξε τώρα στην ακόμη πιο εντυπωσιακή
εκτίμηση ότι η «Υπατία» - ή τουλάχιστον κάποια μέρη της - πιθανότατα
είχαν σχηματισθεί προτού καν δημιουργηθεί το ηλιακό μας σύστημα πριν από
περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Με άλλα λόγια, η «Υπατία» μπορεί να
έχει ηλικία που ξεπερνά ακόμη και αυτή του Ήλιου μας, ενώ η προέλευσή
της είναι άγνωστη, από πόσο μακριά δηλαδή στο διάστημα, πέρα από το
ηλιακό μας σύστημα, ξεκίνησε για να καταλήξει στη Γη.
Οι
ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γεωλογίας Γιαν Κράμερς του
Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής, που έκαναν τη
σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωχημείας και κοσμοχημείας «Geochimica
et Cosmochimica Acta», δήλωσαν ότι οι έως τώρα αναλύσεις επιβεβαιώνουν
πως η «Υπατία» δεν μοιάζει με τους άλλους γνωστούς μετεωρίτες που έχουν
πέσει στον πλανήτη μας.
Οι
αναλογίες των χημικών στοιχείων που περιέχει, διαφέρουν από εκείνες που
έχουν παρατηρηθεί σε πετρώματα στο ηλιακό σύστημά μας. Επιπλέον,
ορισμένα «εξωτικά» επιμέρους υλικά που περιέχει και τα οποία δεν
υπάρχουν στη Γη, φαίνεται να έχουν σχηματισθεί σε μια προ-ηλιακή εποχή,
σε περιβάλλον με πολύ κρύες θερμοκρασίες (τουλάχιστον μείον 196 βαθμούς
Κελσίου).
Μεταξύ άλλων, η «Υπατία» περιέχει ασυνήθιστο αλουμίνιο
σε καθαρά μεταλλική μορφή, εξίσου ασυνήθιστα φωσφίδια, κόκκους
αποτελούμενους από νικέλιο, φώσφορο και ελάχιστο σίδηρο (σε μια αναλογία
που δεν υπάρχει στη Γη ή σε γνωστούς μετεωρίτες), ασυνήθιστη αναλογία
άνθρακα προς πυρίτιο, υπερβολικά μεγάλη ποσότητα πολυαρωματικών
υδρογονανθράκων κ.α.
Όλα αυτά μαζί συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η
εν λόγω πετρούλα προέρχεται από υλικά που υπήρχαν στο διαστρικό χώρο,
προτού καν σχηματισθούν ο Ήλιος και η Γη. Σύμφωνα με την κυρίαρχη
επιστημονική θεωρία, το ηλιακό μας σύστημα και οι πλανήτες του
δημιουργήθηκαν από ένα τεράστιο αρχαίο νέφος διαστρικής σκόνης, γνωστό
και ως ηλιακό νεφέλωμα. Η «Υπατία» μπορεί να αποτελείται από αρχέγονα
υλικά αυτού του νεφελώματος που «γέννησε» τον Ήλιο ή να προέρχεται από
ακόμη πιο μακριά.
Η εξωτική πέτρα περιέχει μικροσκοπικά
διαμαντάκια με διάμετρο 50 νανόμετρα (δισεκατομμυριοστά του μέτρου) έως
δύο μικρόμετρα (εκατομμυριοστά του μέτρου). Τα διαμαντάκια αυτά
πιθανότατα δημιουργήθηκαν από το σοκ που υπέστη η «μητρική» διαστημική
πέτρα, όταν εισήλθε στη γήινη ατμόσφαιρα με μεγάλη ταχύτητα.
Η
«Υπατία» δεν έχει καν επίσημα ταξινομηθεί ως μετεωρίτης επειδή, παρόλο
που χωρίς αμφιβολία προήλθε από το διάστημα, μόνο τέσσερα γραμμάρια από
το αρχικό βάρος της έχουν απομείνει ακέραια, καθώς η υπόλοιπη πέτρα
κόπηκε σε κομμάτια, που μοιράσθηκαν σε διάφορα επιστημονικά εργαστήρια
ανά τον κόσμο για να μελετηθούν. Η Εταιρεία Μετεωριτών απαιτεί
τουλάχιστον το 20% της αρχικής μάζας ενός διαστημικού βράχου να
παραμένει ατόφια, προκειμένου να ταξινομηθεί επίσημα ως μετεωρίτης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
