Νέα μελέτη ενισχύει ακόμη περισσότερο την πιθανότητα να έχουν
αναπτυχθεί μορφές ζωής στους ωκεανούς της Ευρώπης, ενός από τους
δορυφόρους του Δία. Έτσι, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα η εκτίμηση
που έχει κάνει εδώ και χρόνια η ΝΑΣΑ, σύμφωνα με την οποία ο
συγκεκριμένος δορυφόρος είναι αυτή τη στιγμή η πλέον πιθανή περιοχή όπου
ενδέχεται να ανακαλυφθούν σημάδια ζωής στο ηλιακό μας σύστημα.
Η έρευνα επικεντρώνεται στους ωκεανούς με αλμυρό νερό που, όπως όλα δείχνουν, βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του δορυφόρου. Σύμφωνα με αυτήν, η χημική τους ισορροπία δείχνει να είναι παρόμοια με αυτήν των γήινων ωκεανών. Κάτι που σημαίνει πως οι ποσότητες υδρογόνου και οξυγόνου θα πρέπει να είναι αρκετές για την ανάπτυξη ζωής, ακόμη και χωρίς ηφαιστειακή δραστηριότητα.
«Μελετάμε τον εξωγήινο ωκεανό με τις μεθόδους που αναπτύχθηκαν για να κατανοηθεί η κυκλοφορία ενέργειας και θρεπτικών συστατικών στους αντίστοιχους σχηματισμούς του πλανήτη μας», λέει στο σάιτ της ΝΑΣΑ ο Στιβ Βανς, επικεφαλής της ομάδας από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JPL) που πραγματοποίησε την έρευνα.
«Η ανακύκλωση του οξυγόνου και του υδρογόνου στον ωκεανό της Ευρώπης θα παίζει καταλυτικό ρόλο στη χημεία του δορυφόρου και στις ενδεχόμενες μορφές ζωής που υπάρχουν εκεί, όπως συμβαίνει και στη Γη», προσθέτει.
Για να κατανοήσουν τον συγκεκριμένο μηχανισμό, η ομάδα σύγκρινε την Ευρώπη και τη Γη, με κριτήριο τη δυνατότητα παραγωγής υδρογόνου και οξυγόνου. Στο πλαίσιο της μελέτης, εστίασαν μόνο στις διαδικασίες που δεν προϋποθέτουν ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα θεωρείται μία διεργασία που «πυροδότησε» την ανάπτυξη ζωής στη Γη. Ωστόσο, η ομάδα ήθελε να διαπιστώσει αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί αποκλειστικά από παθητικές διαδικασίες, που λαμβάνουν χώρα στον δορυφόρο.
Έτσι, προς έκπληξή τους, συμπέραναν πως αυτό το σενάριο είναι πιθανό. Πιο συγκεκριμένα η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geophysical Research, δείχνει πως οι ποσότητες οξυγόνου και υδρογόνου θα ήταν παρόμοιες στους δύο «κόσμους».
Στον πλανήτη μας, οι ωκεανοί παράγουν υδρογόνο καθώς το αλμυρό νερό διεισδύει σε ρωγμές του γήινου φλοιού και αντιδρά με τα ορυκτά για να παράγει το συγκεκριμένο αέριο και θερμότητα – δύο σημαντικά «συστατικά» για την ανάπτυξη ζωής.
Στην περίπτωση της Ευρώπης, με βάση τον τρόπο που ο δορυφόρος ψύχθηκε από την εποχή της δημιουργίας του, οι επιστήμονες βρήκαν πως υπάρχουν πολλές πιθανότητες να υπάρχουν ανάλογες ρωγμές σε βάθος έως και 25 χιλιομέτρων – περίπου πέντε φορές βαθύτερα από τις ρωγμές στο γήινο φλοιό.
Με άλλα λόγια, είναι εύλογη η υπόθεση δημιουργίας υδρογόνου στον δορυφόρο, καθώς το νερό του ωκεανού εισέρχεται σε αυτές τις ρωγμές.
Όσον αφορά το οξυγόνο, οι επιστήμονες συμπέραναν πως μία διαδικασία που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες είναι η διάσπαση μορίων νερού, στην παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου, από την κοσμική ακτινοβολία. Οι ερευνητές προέβλεψαν ότι αυτά τα στοιχεία στη συνέχεια θα ανακυκλώνονταν πίσω στα βάθη των ωκεανών.
Επομένως, αν υπάρχουν στην Ευρώπη επαρκείς ποσότητες οξυγόνου και υδρογόνου, ο «χαμένος κρίκος» πλέον είναι οι ενδεχόμενες μορφές ζωής. «Η ύπαρξη μικροοργανισμών και βιολογικών διεργασιών είναι ένα σημαντικό κίνητρο για την εξερεύνηση της Ευρώπης», σημειώνει ο Κέβιν Χαντ, ένας από τους ερευνητές.
Η ΝΑΣΑ σχεδιάζει μία μη επανδρωμένη αποστολή, η οποία θα «επισκεφθεί» τον δορυφόρο τη δεκαετία του 2020. Μέχρι να βρεθεί εκεί ένα διαστημόπλοιο, το οποίο θα αναζητήσει τι υπάρχει κάτω από τον πάγο, δεν μπορεί να δοθεί τελεσίδικη απάντηση.
Προς το παρόν, πάντως, οι επιστήμονες θέλουν να μελετήσουν τις πιθανότητες ύπαρξης και άλλων «συστατικών» που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη ζωής. Έτσι, το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουν μοντέλα που θα δείχνουν κατά πόσο είναι πιθανό να υπάρχουν ανάλογοι «κύκλοι» άλλων χημικών στοιχείων, όπως του άνθρακα, του αζώτου, του φωσφόρου και του θείου.
Η έρευνα επικεντρώνεται στους ωκεανούς με αλμυρό νερό που, όπως όλα δείχνουν, βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του δορυφόρου. Σύμφωνα με αυτήν, η χημική τους ισορροπία δείχνει να είναι παρόμοια με αυτήν των γήινων ωκεανών. Κάτι που σημαίνει πως οι ποσότητες υδρογόνου και οξυγόνου θα πρέπει να είναι αρκετές για την ανάπτυξη ζωής, ακόμη και χωρίς ηφαιστειακή δραστηριότητα.
«Μελετάμε τον εξωγήινο ωκεανό με τις μεθόδους που αναπτύχθηκαν για να κατανοηθεί η κυκλοφορία ενέργειας και θρεπτικών συστατικών στους αντίστοιχους σχηματισμούς του πλανήτη μας», λέει στο σάιτ της ΝΑΣΑ ο Στιβ Βανς, επικεφαλής της ομάδας από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JPL) που πραγματοποίησε την έρευνα.
«Η ανακύκλωση του οξυγόνου και του υδρογόνου στον ωκεανό της Ευρώπης θα παίζει καταλυτικό ρόλο στη χημεία του δορυφόρου και στις ενδεχόμενες μορφές ζωής που υπάρχουν εκεί, όπως συμβαίνει και στη Γη», προσθέτει.
Για να κατανοήσουν τον συγκεκριμένο μηχανισμό, η ομάδα σύγκρινε την Ευρώπη και τη Γη, με κριτήριο τη δυνατότητα παραγωγής υδρογόνου και οξυγόνου. Στο πλαίσιο της μελέτης, εστίασαν μόνο στις διαδικασίες που δεν προϋποθέτουν ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα θεωρείται μία διεργασία που «πυροδότησε» την ανάπτυξη ζωής στη Γη. Ωστόσο, η ομάδα ήθελε να διαπιστώσει αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί αποκλειστικά από παθητικές διαδικασίες, που λαμβάνουν χώρα στον δορυφόρο.
Έτσι, προς έκπληξή τους, συμπέραναν πως αυτό το σενάριο είναι πιθανό. Πιο συγκεκριμένα η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geophysical Research, δείχνει πως οι ποσότητες οξυγόνου και υδρογόνου θα ήταν παρόμοιες στους δύο «κόσμους».
Στον πλανήτη μας, οι ωκεανοί παράγουν υδρογόνο καθώς το αλμυρό νερό διεισδύει σε ρωγμές του γήινου φλοιού και αντιδρά με τα ορυκτά για να παράγει το συγκεκριμένο αέριο και θερμότητα – δύο σημαντικά «συστατικά» για την ανάπτυξη ζωής.
Στην περίπτωση της Ευρώπης, με βάση τον τρόπο που ο δορυφόρος ψύχθηκε από την εποχή της δημιουργίας του, οι επιστήμονες βρήκαν πως υπάρχουν πολλές πιθανότητες να υπάρχουν ανάλογες ρωγμές σε βάθος έως και 25 χιλιομέτρων – περίπου πέντε φορές βαθύτερα από τις ρωγμές στο γήινο φλοιό.
Με άλλα λόγια, είναι εύλογη η υπόθεση δημιουργίας υδρογόνου στον δορυφόρο, καθώς το νερό του ωκεανού εισέρχεται σε αυτές τις ρωγμές.
Όσον αφορά το οξυγόνο, οι επιστήμονες συμπέραναν πως μία διαδικασία που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες είναι η διάσπαση μορίων νερού, στην παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου, από την κοσμική ακτινοβολία. Οι ερευνητές προέβλεψαν ότι αυτά τα στοιχεία στη συνέχεια θα ανακυκλώνονταν πίσω στα βάθη των ωκεανών.
Επομένως, αν υπάρχουν στην Ευρώπη επαρκείς ποσότητες οξυγόνου και υδρογόνου, ο «χαμένος κρίκος» πλέον είναι οι ενδεχόμενες μορφές ζωής. «Η ύπαρξη μικροοργανισμών και βιολογικών διεργασιών είναι ένα σημαντικό κίνητρο για την εξερεύνηση της Ευρώπης», σημειώνει ο Κέβιν Χαντ, ένας από τους ερευνητές.
Η ΝΑΣΑ σχεδιάζει μία μη επανδρωμένη αποστολή, η οποία θα «επισκεφθεί» τον δορυφόρο τη δεκαετία του 2020. Μέχρι να βρεθεί εκεί ένα διαστημόπλοιο, το οποίο θα αναζητήσει τι υπάρχει κάτω από τον πάγο, δεν μπορεί να δοθεί τελεσίδικη απάντηση.
Προς το παρόν, πάντως, οι επιστήμονες θέλουν να μελετήσουν τις πιθανότητες ύπαρξης και άλλων «συστατικών» που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη ζωής. Έτσι, το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουν μοντέλα που θα δείχνουν κατά πόσο είναι πιθανό να υπάρχουν ανάλογοι «κύκλοι» άλλων χημικών στοιχείων, όπως του άνθρακα, του αζώτου, του φωσφόρου και του θείου.
