Ηφαίστεια στην Ελλάδα: Οι 5 κοιμώμενοι γίγαντες που προκαλούν δέος

Η Ελλάδα είναι μια χωρά μοναδικής ομορφιάς, η οποία διαθέτει τεράστια ποικιλία σε μαγευτικά τοπία και αξιοθέατα που μπορεί να θαυμάσει ένας επισκέπτης.

Πρόκειται για έναν τόπο που διαμορφώθηκε από τα πολλά ηφαίστεια τα οποία προκάλεσαν την ανάδυση νέων νησιών από την θάλασσα και τη δημιουργία γκρεμών στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Μπορεί να έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την τελευταία έκρηξη ηφαιστείου, αφού τα ηφαίστεια στην Ελλάδα αυτή την περίοδο παραμένουν σε ηρεμία, αλλά αν επιθυμείτε να επισκεφθείτε κάποιο μέρος που θα μπορέσετε να θαυμάσετε τα επιβλητικά απομεινάρια μιας ηφαιστειακής έκρηξης, υπάρχουν μερικοί ελληνικοί προορισμοί που είναι ιδανικοί για εσάς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η παγκοσμίως φημισμένη για τη μοναδική ομορφιά της Σαντορίνη, η οποία προσελκύει εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο για να δουν την μεγαλύτερη Καλδέρα στον κόσμο που ισοπέδωσε το νησί και του έδωσε το σημερινό του σχήμα, όπως επίσης και το υπέροχο ηλιοβασίλεμα της με φόντο τον κρατήρα του ηφαιστείου. Πολύ εντυπωσιακές είναι επίσης οι πολύχρωμες ακτές της που οφείλουν τα χρώματα τους σε διαφορετικού τύπου ηφαιστειακά πετρώματα.

Τα ηφαίστεια στην Ελλάδα ωστόσο δεν περιορίζονται μόνο στο ηφαίστειο της Σαντορίνης. Πάμε λοιπόν να δούμε τους πέντε κοιμώμενους γίγαντες που προκαλούν δέος αλλά και θαυμασμό…

1. Σαντορίνη

Όταν μιλάμε για τα ηφαίστεια της Ελλάδας, είναι αναμενόμενο πως στην κορυφή της λίστας αυτής θα πρέπει να βρίσκεται η Σαντορίνη. Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα ηφαιστείου στον ελλαδικό χώρο που έχει απαράμιλλη φυσική ομορφιά. Η Σαντορίνη είναι ένα από τα μεγαλύτερα υποθαλάσσια ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο και ένα από τα 5 ηφαιστειακά κέντρα του νότιου ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου. Από την μία πλευρά οι υπέροχοι και διαφορετικοί χρωματισμοί των ακτών της και από την άλλη μεριά οι απότομοι και απόκρημνοι γκρεμοί της καλδέρας της.

Η κύρια έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, που της έδωσε και το σημερινό της σχήμα μισοφέγγαρου, έγινε κατά την Εποχή του Χαλκού, περί το 1613-1614 π.Χ. Η Μινωική αυτή έκρηξη ήταν τόσο βίαιη που οδήγησε στην κατάρρευση του κεντρικού κομματιού του νησιού και την δημιουργία της Καλδέρας. Ως επακόλουθο του έντονου αυτού φυσικού φαινομένου ήταν το παλιρροϊκό κύμα που κυριολεκτικά αφάνισε τον πολιτισμό της Μινωικής Κρήτης.

Αξίζει να σημειωθεί πως αρχικά το σχήμα της Σαντορίνης ή Θήρας, όπως είναι γνωστή, ήταν στρογγυλό, γι’ αυτό και ονομαζόταν Στρογγύλη. Σήμερα, η καλδέρα της Σαντορίνης έχει αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη της Γης με ύψος 300 μέτρα και διάμετρο 11 χιλιομέτρων.

Τα τελευταία 400.000 χρόνια, το ηφαίστειο της Σαντορίνης έχει εκραγεί και ξαναγεννηθεί από τις στάχτες του 12 φορές, προκαλώντας μεγάλες αλλαγές στην μορφολογία του αρχιπελάγους. Ωστόσο, από το 1950 είναι ήρεμο, με τις θερμές πηγές του να αναβλύζουν και να ενισχύουν την δημιουργία της Νέας Καμμένης.

Όσοι επισκέπτονται την Σαντορίνη, μπορούν να πάρουν τα ειδικά καραβάκια που πηγαίνουν στη Νέα Καμένη και να κάνουν τον γύρο της Καλδέρας.

2. Νίσυρος

Η Νίσυρος αποτελεί ένα ακόμη από τα σημαντικότερα ηφαίστεια στην Ελλάδα. Βρίσκεται στην άκρη του ηφαιστειακού τόξου του Αιγίου και αποτελεί ένα ενεργό ηφαίστειο που έχει να εκραγεί από το 1888. Ξεκίνησε την ηφαιστειακή της δραστηριότητα πριν από 150.000 χρόνια με την κύρια της έκρηξη να γίνεται πριν από 40 με 10 χιλιάδες χρόνια. Η σημερινή της δραστηριότητα περιορίζεται σε υδροθερμικές εκρήξεις και ενεργές φουμαρόλες. Η θερμοκρασία στις θερμές πηγές του νησιού κυμαίνεται από 30-60 °C και οι κυριότερες αυτών είναι τα Λουτρά και οι Πάλοι. Επίσης, στο νησί υψώνεται ένας ηφαιστειακός δόμος με ύψος 700 περίπου μέτρα, ο οποίος δίνει και το μεγαλύτερο υψόμετρο της νήσου.

Στην ουσία ολόκληρο το νησί αποτελείται από ηφαιστειογενή βουνά με την καλδέρα του να βρίσκεται στο κέντρο του νησιού και να έχει διάμετρο 4 χιλιομέτρων. Στο σημείο αυτό υπάρχουν μεγάλες ποσότητες θείου που απλώνονται από τον πυθμένα μέχρι την επιφάνεια της καλδέρας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν έχει και άλλους 4 μικρότερους κρατήρες, οι οποίοι βρίσκονται διάσπαρτοι στο νησί.

Ο μεγαλύτερος κρατήρας του νησιού βρίσκεται μέσα στην καλδέρα έχει ηλικία 3.000-4.000 ετών και είναι ο λεγόμενος «Στέφανος», με διάμετρο 300 μέτρα και βάθος 27 μέτρα. Το μεγάλο του μέγεθος τον έχει καταστήσει ως τον μεγαλύτερο υδροθερμικό κρατήρα του κόσμου.

Το νησί της Νισύρου έχει έκταση 41 τετραγωνικά χιλιόμετρα, υψόμετρο 698 μέτρα και μήκος ακτών 30 χιλιόμετρα. Λόγω του ηφαιστειογενούς εδάφους της που είναι πολύ εύφορο και την μορφολογίας του έχει πλούσια βλάστηση και ευνοείται η δενδροκομία.

3. Μήλος

Η Μήλος αποτελεί ένα ακόμη νησί – ηφαίστειο που έχει να εκραγεί τα τελευταία 90.000 χρόνια. Η ηφαιστειακή του δραστηριότητα ξεκίνησε πριν 2-3 εκατομμύρια χρόνια και έγινε τόσο στην ξηρά, όσο και στην θάλασσα. Αν και το μεγαλύτερο μέρος του νησιού έχει ηφαιστειακή προέλευση, υπάρχουν ιζηματογενείς και μεταμορφωσιγενείς σχηματισμοί.

Ο Κάλαμος βρίσκεται στην καρδιά ενός από τα πιο παλιά ηφαιστειακά κέντρα του νησιού. Ο ηφαιστειακός ατμός και τα αέρια που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα φτάνουν τις θερμοκρασίες των 100 °C και το ηφαίστειο έχει αφήσει το σημάδι του στο νησί μέσω των πλούσιων κοιτασμάτων ορυκτών και των ασυνήθιστων γεωλογικών σχηματισμών που δημιούργησε.

Παρά το γεγονός πως η Μήλος έχει να παρουσιάσει έκρηξη τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν θεωρείται πως είναι ανενεργή. Επομένως, ο κίνδυνος για νέα έκρηξη παραμένει και είναι ένα από τα ηφαίστεια στην Ελλάδα που παρακολουθούν οι ηφαιστειολόγοι. Αυτό αποδεικνύεται από την ύπαρξη σεισμών που συνδέονται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα και τις φρεατικές εκρήξεις που έχουν προκαλέσει τοπικές καταστροφές. Η πιο πρόσφατη φρεατική έκρηξη έλαβε χώρα μεταξύ του 1ου και του 3ου μ.Χ. αιώνα στην περιοχή της Αγίας Κυριακής.

Στο νησί επίσης υπάρχουν δύο σβηστά ηφαίστεια, της Φυριπλάκας στο κεντρικό νότιο τμήμα του νησιού με τον εντυπωσιακό κρατήρα διαμέτρου 1.700 μέτρων και ύψους 220 μέτρα περίπου, και του Tράχηλα βόρεια-βορειοδυτικά. Επίσης στο νησί υπάρχουν πολλοί ηφαιστειακοί δόμοι, όπως είναι το κάστρο της χώρας, και η ψηλότερη κορυφή του νησιού, ο Προφήτης Ηλίας.

Τα βασικά πετρώματα του νησιού που οφείλονται στην ηφαιστειακή του δραστηριότητα είναι ο ανδεσίτης, ο μπετονίτης και ο καολινίτης. Ο πηλός του μπεντονίτη χρησιμοποιείται ως βοήθημα αποτοξίνωσης, ενώ ο καολινίτης χρησιμοποιείται σε διάφορες φυσικές μάσκες ομορφιάς.

Η Μήλος διαθέτει πάνω από 70 παραλίες ιδανικές για κολύμπι και για την ανακάλυψη της ηφαιστειακής κληρονομιάς του νησιού. Μια εξ αυτών είναι και το Σαρακήνικο που διαθέτει λείους λευκούς βράχους με απολιθώματα. Βέβαια, πολύ ωραία είναι επίσης και η παραλία Παπαφράγκας με τους ωχρούς βράχους της.

Αν θέλετε να «γνωρίσετε» το ηφαίστειο, ξεκινήστε κάνοντας μια επίσκεψη στο Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου και έπειτα επιλέξτε μία από τις διαδρομές που προτείνει η ομάδα Miloterranean.

4. Κως

Η Κως είναι μικρότερη και λιγότερο γνωστή σε σχέση με τα παραπάνω ηφαίστεια των νησιών του Αιγαίου. Δεν έχει δημιουργήσει παρόμοιες γεωλογικές μορφές με τα υπόλοιπα ηφαίστεια στην Ελλάδα, αλλά έχει άλλου είδους ενδιαφέροντα τοπία.

Η παραλία Θέρμα, που βρίσκεται κοντά στην παραλία Ψαλίδι και την κεντρική πόλη του νησιού, είναι γνωστή και ως Εμπρός Θέρμες λόγω των θερμών πηγών που διαθέτει. Αυτό άλλωστε κάνει την παραλία ιδανική για να την επισκεφτεί κανείς ακόμα και το Χειμώνα. Οι συγκεκριμένες πηγές ζεσταίνουν το νερό κάτω από την άμμο και απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα με ρεύματα φυσαλίδων. Είναι πλούσιες σε ευεργετικά ορυκτά για χαλαρωτικά λουτρά και τα παιδιά λατρεύουν το φαινόμενο των αναβράζοντων υδάτων.

5. Μέθανα

Τα Μέθανα δεν είναι νησί, αλλά χερσόνησος στην Πελοπόννησο, που όμως διαθέτει ένα ενεργό ηφαίστειο που αναβράζει από κάτω. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα έχει δημιουργήσει πλούσια χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή, καθιστώντας την ιδανική για όσους λατρεύουν την ύπαιθρο. Επίσης, οι θερμές πηγές που λειτουργούν στην περιοχή την μετατρέπουν σε έναν δημοφιλή προορισμό για σπα.

Ανεβαίνοντας στο ύψωμα Χελώνα και συγκεκριμένα στην θέση Στραβόλογγος, μπορείτε να παρατηρήσετε τους διάφορους μεγάλους κρατήρες. Αξίζει να σημειωθεί πως έως τώρα έχουν βρεθεί 30 ηφαιστειακοί κρατήρες στην χερσόνησο των Μεθάνων.

Ο κρατήρας στην Καμμένη Χώρα είναι αυτός που έχει την πιο έντονη δραστηριότητα και η έκρηξη του χρονολογείται μεταξύ 276 και 239 π.Χ. Βρίσκεται πάνω στην κορυφή Κώνος σε ύψος 425 μέτρων, έχει βάθος περίπου 50 μέτρα και διάμετρο 100 μέτρων.

Όλα αυτά καθιστούν την περιοχή των Μεθάνων ως ένα από τα σημαντικότερα ηφαίστεια στην Ελλάδα με την δική του μοναδική ομορφιά.