Μπορεί ένας πάπυρος να αλλάξει την ιστορία του Ιησού;

Ένα αμφιλεγόμενο τμήμα ενός παπύρου, που χρονολογείται από  τον 8ο αιώνα μ.Χ, και στο οποίο αναφέρεται η ύπαρξη συζύγου του Ιησού Χριστού, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος επιστημονικών άρθρων, καθώς μπορεί να φέρνει στο φως τον τρόπο που σκέφτονταν οι χριστιανοί της πρωτοχριστιανικής περιόδου.

Ένα τμήμα παπύρου σε κοπτική γραφή δημοσιοποιήθηκε από την καθηγήτρια Ιστορίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Κάρεν Κινγκ, το 2012 κατά τη διάρκεια επιστημονικού συνεδρίου. Οι λέξεις «Ο Ιησούς τους είπε. Η σύζυγός μου θα μπορεί να γίνει μαθήτριά μου.» είναι γραμμένες στο κέντρο του τμήματος του παπύρου.Το μήνυμα από το παρελθόν πυροδότησε συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην πρωτοχριστιανική περίοδο.

Πολλοί ειδικοί είχαν σπεύσει να απορρίψουν την ανακάλυψη της Κινγκ, ενώ αρκετοί θεώρησαν ότι το τμήμα του παπύρου είναι ενδεχομένως πλαστογραφημένο. Ωστόσο, σε μια σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκαν στη Θεολογική Επιθεώρηση του Χάρβαρντ (HarvardTheological Review), διάφοροι ειδικοί παρέθεσαν αναλύσεις τους ως προς τη χημική σύσταση και την αρχαία γραφή του τμήματος του παπύρου. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το μελάνι επάνω στο κομμάτι του παπύρου είναι αρχαίο και ότι οι ίνες του παπύρου χρονολογούνται ανάμεσα στον 7ο και 8ο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με την Κινγκ, πρόκειται για αντίγραφο ενός παλαιότερου κειμένου.
Οι μελέτες αυτές αποδεικνύουν ότι το συγκεκριμένο κομμάτι αποτελεί τμήμα αρχαίου χειρογράφου και όχι προϊόν παραχάραξης.

Η ίδια η Κινγκ αναφέρει ότι τα αποτελέσματα των αναλύσεων του παπύρου δεν αποδεικνύουν αν όντως ο Ιησούς είχε σύζυγο. Όμως, οι ομοιότητες με άλλους παπύρους και κείμενα Ευαγγελίων δείχνουν ότι υπήρχε μια μακροχρόνια συζήτηση σχετικά με τον ρόλο των γυναικών κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο. Οι γυναίκες ήταν ανάμεσα στους πιο ένθερμους υποστηρικτές του πρώιμου Χριστιανισμού, όταν άρχισε να κερδίζει όλο και περισσότερους πιστούς μέσα σε μια συχνά εχθρική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Χριστιανοί συγγραφείς στην αρχή παρέμεναν σιωπηλοί σε ό, τι αφορά την οικογενειακή κατάσταση του Ιησού, σημειώνει η Κινγκ. Οι αναφορές ότι ήταν παντρεμένος άρχισαν να εμφανίζονται μόνο από τα τέλη του 2ου αιώνα.

Εάν το κομμάτι αυτό του παπύρου αντανακλά θρησκευτικά κείμενα που αντιγράφηκαν από αρχαιότερα κείμενα, ίσως αυτά του 4ου αιώνα, τότε δίνει νέα στοιχεία για τις πρωτοχριστιανικές ανησυχίες σε ό, τι αφορά τον ρόλο της οικογένειας στην πρώιμη χριστιανική εκκλησία, η οποία θεωρείται ότι καλούσε τους πιστούς να βάλουν στην άκρη τις οικογενειακές και αστικές τους πίστεις, προσθέτει η καθηγήτρια Ιστορίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ

Ο πάπυρος «δεν αποτελεί απόδειξη ότι ο Ιησούς ήταν παντρεμένος. Δεν το γνωρίζουμε», τονίζει. «Όμως οι πρώτοι χριστιανοί ενδιαφέρονταν για θέματα όπως αν το θα έπρεπε να είναι παντρεμένοι ή άγαμοι», εξηγεί.

Σκεπτικισμός για την αυθεντικότητα του παπύρου

Πάντως εξακολουθεί να υπάρχει σκεπτικισμός. Σε ένα από τα άρθρα που δημοσιεύθηκε στη «Θεολογική Επιθεώρηση του Χάρβαρντ», ο καθηγητής Αιγυπτιολογίας του Πανεπιστημίου Μπράουν, Λίο Ντιπουί, υποστηρίζει ότι ο πάπυρος είναι σίγουρα πλαστός και ότι «είναι κατάλληλος για σκετς της ομάδας Μόντι Πάιθον». Σύμφωνα με τον Ντιπουί, το κείμενο είναι γεμάτο με χονδροειδή γραμματικά λάθη. Η Κινγκ απορρίπτει αυτές τις επικρίσεις απαντώντας στο επιστημονικό περιοδικό, υποστηρίζοντας ότι είναι λάθος οι εκτιμήσεις του Ντιπουί για τα γραμματικά λάθη.

Το μικροσκοπικό τμήμα παπύρου αναλύθηκε από καθηγητές Χημικής Μηχανικής, Χημείας και Βιολογίας των Πανεπιστημίων Κολούμπια, Χάρβαρντ και ΜΙΤ, σύμφωνα με τους οποίους το εν λόγω κομμάτι μοιάζει με άλλους παπύρους, που χρονολογούνται από τον 4ο μέχρι και τον 8ο αιώνα.