Εχουν όντως οι Μάγια προεξοφλήσει το τέλος του κόσμου και γι’ αυτό τα ημερολόγιά τους σταματούν στα τέλη του 2012; Οι επιστήμονες απαντούν κατηγορηματικά «όχι», αλλά η καταστροφολαγνεία καλά κρατεί, μεταξύ άλλων με επικερδείς εκδόσεις, εκπομπές και ταινίες. Ιδού τα δέκα πιο δημοφιλή σενάρια για το «τέλος του πλανήτη Γη» και οι επιστημονικές πιθανότητες να βγουν κάποτε αληθινά.
1. Εισβολή εξωγήινων / επαφή με εξωγήινο πολιτισμό
Τουλάχιστον από το 1898, όταν ο συγγραφέας Χέρμπερτ Τζορτζ Ουέλς δημοσίευσε τον κλασικό «Πόλεμο των Κόσμων», η εισβολή εξωγήινων επανέρχεται ως θέμα σε έργα επιστημονικής φαντασίας. Ερευνες μάλιστα δείχνουν ότι ο φόβος μιας τέτοιας επίθεσης, π.χ. από κατοίκους του πλανήτη Αρη, αυξάνεται σε εποχές πραγματικών και μεγάλων καταστροφών όπως πόλεμοι, σεισμοί και θεομηνίες. Οι οπαδοί αυτής της θεωρίας θεωρούν ως αποδείξεις τις αναφορές για εμφάνιση UFO, τη συντριβή ενός ιπτάμενου δίσκου το 1947 στο Ρόσγουελ του Νέου Μεξικού και πολλές δυσδιάκριτες φωτογραφίες και ανεπιβεβαίωτες αναφορές.
Η αλήθεια: Εικόνες και βίντεο δείχνουν ότι αρκετές κυβερνήσεις παρακολουθούσαν τη δραστηριότητα των UFO τα τελευταία 50 χρόνια. Ωστόσο τίποτε δεν ενισχύει την πιθανότητα να βρεθούμε αιχμάλωτοι ανθρωποειδών στο άμεσο μέλλον – πόσο μάλλον στο (εναπομείναν) 2012.
2. Ο φονικός πλανήτης Νιμπίρου
Χιλιάδες ιστότοποι στο Διαδίκτυο προβάλλουν την πεποίθηση ότι τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα ένας άγνωστος πλανήτης θα συγκρουστεί με τη Γη ή θα περάσει πολύ κοντά της, με αποτέλεσμα είτε την εξαφάνιση του πολιτισμού είτε τεράστιες καταστροφές. Νιμπίρου ονόμασε έναν τέτοιον πλανήτη-φονιά ο αζέρος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ζεκαράια Σίτσιν, ο οποίος έγραψε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ότι πρόκειται για έναν πλανήτη του ηλιακού µας συστήματος που ακολουθεί ασυνήθιστη τροχιά και εισέρχεται κάθε 3.700 χρόνια στο εσώτερο ηλιακό µας σύστημα.
Η αλήθεια: Ο Σίτσιν δεν ανέφερε πουθενά ότι ο Νιμπίρου μπορούσε να απειλήσει τη Γη. Ορισμένοι, ωστόσο, επικεντρώνονται σε μια ανακοίνωση της NASA το 2005 που έλεγε ότι ανακαλύφθηκε ο δέκατος πλανήτης στις παρυφές του ηλιακού µας συστήματος και κάποιοι προχωρούν ακόμη περισσότερο λέγοντας ότι ο πλανήτης αυτός θα µας πλησιάσει το 2012. Κάτι τέτοιο όμως δεν πρόκειται επ’ ουδενί να συμβεί.
3. Η καταστροφή του Ηλίου
Αυτό είναι ένα από τα πιο αδύναμα σενάρια καταστροφής που σχετίζονται µε το τέλος του ημερολογίου των Μάγια. Σύμφωνα µε το συγκεκριμένο σενάριο, τον Δεκέμβριο του 2012 μια τεράστια ηλιακή έκρηξη θα τυλίξει τον πλανήτη µας αφανίζοντας ανθρώπους και οικοσυστήματα. Ως τώρα δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάτι αντίστοιχο συνέβη στο παρελθόν. Ωστόσο, µπορεί να υπάρχει κάποιος συσχετισμός (έστω και αδύναμος) μεταξύ του παρατηρούμενου εντεκαετούς ηλιακού κύκλου και των κύκλων του χρόνου που εμφανίζονται στο ημερολόγιο των Μάγια.
Η αλήθεια: Μια ηλιακή έκρηξη µπορεί όντως να προκαλέσει προβλήματα στις δορυφορικές επικοινωνίες και σε αστροναύτες που μπορεί να ταξιδεύουν στο διάστημα, αλλά δεν θα είναι τόσο ισχυρή ώστε να καταστρέψει τη Γη, και μάλιστα το 2012. Πολλοί επιστήμονες δέχονται ότι κάποια στιγμή, όταν ο Ηλιος ξεμείνει από ενέργεια, θα μετατραπεί σε έναν κόκκινο γίγαντα καταπίνοντας τη Γη. Όχι όμως νωρίτερα από 5 δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα – το μέλλον της ανθρωπότητας ως τότε κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Εξάλλου, ο Απολινάριο Τσίλε Πιξτούν, ένας από τους εν ζωή σοφούς γέροντες της φυλής των Μάγια στην Πόλη του Μεξικού, ενοχλείται από τις ερωτήσεις που δέχεται από δημοσιογράφους εκπομπών μυστηρίου και απλούς ανθρώπους. «Πριν από χρόνια στην Αγγλία, με βομβάρδιζαν με ερωτήσεις γύρω από το περίφημο ημερολόγιο των Μάγια, που υποτίθεται ότι τελειώνει το 2012. Οχι, το 2012 δεν θα έρθει τέλος του κόσμου», λέει ο σοφός γέροντας – κάτι παραπάνω θα ξέρει.
4. Μετατόπιση μαγνητικού πεδίου στους πόλους
Σύμφωνα µε τη θεωρία αυτή, μια δραματική αντιστροφή των μαγνητικών πόλων της Γης είναι προ των πυλών και θα έχει ως αποτέλεσμα την αναστροφή της περιστροφής του πλανήτη µε καταστροφικά αποτελέσματα. Όσοι αποδέχονται τη θεωρία επικαλούνται ενδείξεις για μετακίνηση των πόλων της Γης κατά το παρελθόν και λένε ότι το γεγονός αυτό µπορεί να υπολογιστεί από τη μελέτη των ηλιακών κηλίδων. Κάποιοι λένε ότι οι Μάγια και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ανακάλυψαν ενδείξεις για μελλοντική αντιστροφή των πόλων της Γης, αλλά κρατήθηκαν μυστικές από σημερινές κυβερνήσεις. Μελέτες που έγιναν από ειδικούς στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Πρίνστον και το Πανεπιστήμιο Πολ Σαμπατιέ στην Τουλούζη της Γαλλίας υποστηρίζουν ότι η ισορροπία της Γης όντως άλλαξε, αλλά πριν από 800 εκατομμύρια χρόνια. Οι ερευνητές μελέτησαν μαγνητικά ορυκτά σε ιζηματογενή πετρώματα στη Νορβηγία και βρήκαν ότι ο βόρειος πόλος μετατοπίστηκε κατά 50 μοίρες.
Η αλήθεια: οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε μετατόπιση των πόλων δεν πρόκειται να συμβεί νωρίτερα από ένα εκατομμύριο χρόνια – και δυσκολεύονται να περιγράψουν πώς θα είναι.
5. Εκρηξη ενός υπερηφαιστείου
Η έκρηξη ενός υπερηφαιστείου θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη ηφαιστειακή έκρηξη στην πρόσφατη ιστορία. Σύμφωνα µε ερευνητές, αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν το μάγμα που ανέβαινε στον φλοιό της Γης δεν έβρισκε έξοδο διαφυγής. Η συσσωρευμένη πίεση θα είχε ως αποτέλεσμα τον αφανισμό μιας τεράστιας χερσαίας έκτασης, τη στιγμή που το μάγμα θα εκτοξευόταν στον ουρανό. Στην περίπτωση αυτή, εκατομμύρια τόνοι στάχτης και δηλητηριωδών αερίων θα σκορπίζονταν στην ατμόσφαιρα επιφέροντας στον κόσμο τον επονομαζόμενο «πυρηνικό χειμώνα», οδηγώντας τελικά σε μια νέα εποχή των παγετώνων ή, ακόμη χειρότερα, αφανίζοντας κάθε ίχνος ζωής από τη Γη.
Η αλήθεια: Οσοι πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί το 2012, στρέφουν την προσοχή τους στη λεγόμενη υπερκαλντέρα που βρίσκεται κάτω από το εθνικό πάρκο Γέλοουστοουν στις ΗΠΑ. Δορυφορικές παρατηρήσεις των τελευταίων χρόνων έχουν διαπιστώσει αλλαγές στην κίνηση ρευστών πετρωμάτων 16 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνειά του. Ωστόσο κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν και πότε θα εκραγεί η καλντέρα.
6. Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος
Σχεδόν αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, και τον χωρισμό του Κόσμου σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, ήταν έκδηλη η ανησυχία ότι ένας νέος πόλεμος μπορούσε να ξεσπάσει και να αφανίσει τον κόσμο µε τα νέα ατομικά όπλα που είχαν εφευρεθεί. Από το 1947, που η Ρωσία κατασκεύασε τη δική της ατομική βόμβα, ξεκίνησε ένας αχαλίνωτος ανταγωνισμός που κορυφώθηκε µε την λεγόμενη «Κρίση των Πυραύλων» στην Κούβα το 1962. Η αύξηση των πυρηνικών οπλοστασίων συνεχίστηκε τις δεκαετίες του 1970 και 1980, όμως από το 1990 και ύστερα, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η κούρσα των εξοπλισμών ατόνησε.
Η αλήθεια: Ορισμένοι πιστεύουν ότι η αυξανόμενη δύναμη της Κίνας και µία πιθανή αντίδραση της Αμερικής ή ένας πόλεμος ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν ή ανάμεσα στη Βόρεια και Νότια Κορέα θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια παγκόσμια πολεμική σύρραξη. Όμως κι αυτό το ενδεχόμενο είναι αρκετά μακρινό. Ορισμένοι μελλοντολόγοι δίνουν πιθανότητες 15% να ξεσπάσει μία περιφερειακή πυρηνική σύρραξη.
7. Τρομοκρατικό μεγα-χτύπημα
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και τον θάνατο περίπου 3.000 ανθρώπων στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, αυξήθηκαν οι φόβοι ότι η Αλ Κάιντα ή κάποιο άλλο τρομοκρατικό δίκτυο ήταν σε θέση να αφανίσει κάποια μεγάλη πόλη στη Δύση χρησιμοποιώντας όπλα μαζικής καταστροφής ή καταφεύγοντας σε χημικό πόλεμο. ΟΟσάμα μπιν Λάντεν διακήρυξε πριν από λίγα χρόνια ότι η οργάνωσή του διαθέτει «αρκετές πυρηνικές συσκευές» και ορισμένοι εκφράζουν φόβους για κάμποσα πυρηνικά όπλα που χάθηκαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση και ειδικότερα για έξι «βαλίτσες» με πυρηνικές κεφαλές.
Η αλήθεια: δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Αλ Κάιντα ή κάποια άλλη τρομοκρατική οργάνωση διαθέτει πυρηνικά όπλα, ενώ οι όποιες απόπειρες τρομοκρατών στη Βρετανία να εξαπολύσουν χημικό πόλεμο απέτυχαν παταγωδώς. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν φόβοι ότι η Αλ Κάιντα ή κάποια άλλη ομάδα φανατικών ένοπλων ισλαμιστών θα μπορούσε να ανατρέψει την κυβέρνηση του Πακιστάν και αποκτήσει πρόσβαση σε κάποια απ’ τα πυρηνικά όπλα της χώρας.
8. Το τέλος του πετρελαίου
Η μείωση των αποθεμάτων του «μαύρου χρυσού» είναι µία πραγματικότητα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Οι οικονομίες ολόκληρου του κόσμου είναι συνυφασμένες µε το πετρέλαιο και πολλοί καταστροφολόγοι συνδέουν το «στέρεμα» των πετρελαιοπηγών µε το τέλος του ημερολογίου των Μάγια το 2012.
Η αλήθεια: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πετρέλαιο κάποτε θα τελειώσει. Ωστόσο υπάρχουν δύο ερωτήματα: κατά πρώτον, το πότε αυτό θα συμβεί και, δεύτερον, αν θα υπάρξει έγκαιρα κάποια εναλλακτική πηγή ενέργειας. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι το πετρέλαιο θα τελειώσει μέχρι το 2020 ενώ άλλοι θεωρούν πως αυτό έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει, επικαλούμενοι την παραδοχή ορισμένων πετρελαϊκών εταιρειών ότι έχουν «στραγγίξει» τα αποθέματά τους. Δεν είναι ένα αβάσιμο σενάριο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα βρεθεί το αντιμετωπίσει πλανήτης εντός των ολίγων ημερών που απομένουν μέχρι την εκπνοή του 2012.
9. Ο θάνατος των μελισσών
Περισσότερο από το 1/3 των μελισσιών στις ΗΠΑ χάθηκε τον χειμώνα του 2008 από το λεγόμενο CCD (Colony Colapse Disorder / Σύνδρομο Εγκατάλειψης Αποικιών Κυψελών), ένα σύνδρομο που προκαλεί αιφνίδιο θάνατο στις εργάτριες µε αποτέλεσμα η βασίλισσα να περιπλανιέται μόνη της σε μια άδεια κυψέλη. Το σύνδρομο κατόπιν εξαπλώθηκε και σε χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, του Βελγίου, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για να εξηγηθεί η αιτία θανάτου των μελισσών, όπως η κλιματική αλλαγή, η αρρώστια Βαρρόα Μίτε, οι συχνότητες των κινητών τηλεφώνων, συγκεκριμένα εντομοκτόνα ή κάποιοι παραλυτικοί ιοί ισραηλινής προέλευσης. Κανένα από τα παραπάνω δεν φαίνεται ότι είναι ο πραγματικός ένοχος για το CCD, ενώ καμία θεραπεία δεν έχει βρεθεί ως τώρα.
Η αλήθεια: Αν εκλείψουν οι µέλισσες, θα διαταραχθεί η τροφική αλυσίδα καθώς το 1/3 των πηγών διατροφής του ανθρώπου εξαρτάται άμεσα από τις δραστηριότητες των μελισσών, οπότε εδώ τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Οι πληθυσμοί των εργατικότατων αυτών εντόμων πράγματι απειλούνται διεθνώς.
10. Περιβαλλοντική καταστροφή
Τις προηγούμενες δεκαετίες κυριότερες περιβαλλοντικές απειλές θεωρούνταν -μεταξύ πολλών άλλων- η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η καταστροφή του εδάφους και του στρώματος του όζοντος. Η ανθρώπινη δραστηριότητα υποβαθμίζει το πλανητικό οικοσύστημα, έστω κι αν ορισμένοι θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια συνωμοσία κάποιων επιστημόνων.
Η αλήθεια: Ενα, δυστυχώς, αρκετά πιθανό σενάριο. Το Ινστιτούτο ∆ιαστημικών Μελετών Γκόνταρντ της NASA έχει διαπιστώσει ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 0,8 βαθμούς Κελσίου από το 1880. Η καταστροφή του περιβάλλοντος από μια επερχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας ή από τη μόλυνση της ξηράς και της θάλασσας θα μετέτρεπε τεράστιες περιοχές σε σχεδόν ακατοίκητες εκτάσεις. Προβλήματα με την τροφική αλυσίδα και με τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα μπορούσαν, πράγματι, να επιφέρουν φυσική και ανθρωπιστική καταστροφή πρωτοφανώς μεγάλης έκτασης.
Ο
σταθμός είναι εύκολα ορατός λίγη ώρα πριν από τη δύση, ή λίγη ώρα πριν
από την ανατολή, όταν το φως του ήλιου ανακλάται στους ηλιακούς
συλλέκτες του και τον κάνει να ξεχωρίζει στο σκοτεινό ουρανό. Σε αυτή τη
φάση, μοιάζει με ασυνήθιστα φωτεινό άστρο που κινείται λίγο πιο γρήγορα
από ένα μέσο επιβατικό αεροπλάνο. Και με ένα δυνατό ζευγάρι κυάλια,
μπορεί κανείς να διακρίνει τα αδρά χαρακτηριστικά του (στην ένθετη
αριστερά, ο σταθμός όπως διακρίνεται με κιάλια σε φωτογραφία από το
δικτυακό τόπο Lazy Astronomer του Ethan Siegel).
