Τρίτη 3 Οκτωβρίου 2017

2 Αυγούστου, η ανθρωπότητα ζει με «πίστωση» από τον πλανήτη...



Aπό την Τετάρτη 2 Αυγούστου, ήδη έχουμε καταναλώσει όλους τους φυσικούς πόρους που ο πλανήτης μας μπορεί να παράξει μέσα σε ένα έτος.
Αυτή η δυσοίωνη μέρα, του «ξεπεράσματος της Γης», κάθε χρόνο επέρχεται όλο και πιο νωρίς. Φέτος,  2 Αυγούστου, δηλαδή μόλις σε επτά μήνες, όλοι οι φυσικοί πόροι που η Γη μας μπορεί να παράξει σε ένα έτος έχουν καταναλωθεί. Για το υπόλοιπο του έτους 2017, για να συνεχίσουμε να τρώμε, να πίνουμε και να θερμαινόμαστε, ή για τις μετακινήσεις μας, θα πρέπει να υπερεκμεταλλευθούμε τα οικοσυστήματα του πλανήτη και να θέσουμε σε κίνδυνο την δυνατότητα ανανέωσης κι αναπαραγωγής τους.
Τούτη η «μέρα του ξεπεράσματος της Γης» (“Earth overshoot day") υπολογίζεται κάθε χρόνο από το διεθνές ερευνητικό ίδρυμα Global Footprint Network, με έδρα το Όκλαντ της Καλιφόρνιας. Με βάση 15.000 δεδομένα που έχουν συλλεγεί από τον ΟΗΕ, το ίδρυμα υπολογίζει το οικολογικό αποτύπωμα του ανθρώπου. Ουσιαστικά μετρά την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Γης, με γνώμονα την βιο-ικανότητα του πλανήτη, δηλαδή τη δυνατότητά του να ανανεώνει τις πηγές του και να απορροφά τα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς αυτούς, η κατανάλωση όλης της ανθρωπότητας ξεπερνά το 70% των διαθέσιμων πηγών. Με άλλα λόγια χρειάζεται το ισοδύναμο ενός 1,7 του πλανήτη μας για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Το έλλειμμα τούτο σε πηγές παράγεται διότι κόβουμε δέντρα με ρυθμό πολύ μεγαλύτερο από αυτόν που απαιτείται για να μεγαλώσουν, ψαρεύουμε πολύ πιο περισσότερα ψάρια από τις θάλασσες απ’ όσα γεννιούνται κάθε χρόνο, και εκλύουμε πολύ περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρά μας απ' όσον τα δάση κι οι ωκεανοί μας δύνανται να απορροφήσουν. Οι επιπτώσεις αυτής της υπερκατανάλωσης ήδη είναι αισθητές: αποψίλωση δασών, ελάττωση της βιοποικιλότητας, λειψυδρίες, οξίνιση των ωκεανών, εδαφικές διαβρώσεις, υπερσυσσώρευση απορριμμάτων, ή αύξηση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Όλα τούτα τα αρνητικά φαινόμενα επηρεάζουν σχεδόν το σύνολο του πλανήτη μας.

Eνώ έως το 1961, η Γη παρήγαγε περισσότερο φυσικό πλούτο, με το ένα τέταρτο των πηγών της να μην έχουν καταναλωθεί, ο πλανήτης άρχισε να γίνεται ελλειμματικός στις αρχές του 1970. Η ημέρα ξεπεράσματος των δυνατοτήτων του έχει αρχίσει να εμφανίζεται όλο και πιο νωρίς. Το 1985 η ημερομηνία αυτή έπεφτε στις 5 Νοεμβρίου, το 1998 κατέβηκε στην 1η Οκτωβρίου, και το 2009 ακόμη περισσότερο, στις 20 Αυγούστου. Εάν διατηρηθεί ο ρυθμός τούτος, το 2030 θα έχουμε ανάγκη από δύο πλανήτες για να καλύψουν τις ανάγκες μας.
Αιτία;
Η δημογραφική αύξηση, καθώς και ο όλο και πιο λαίμαργος σε κατανάλωση φυσικών πηγών τρόπος ζωής μας, που βασίζεται όλο και περισσότερο στην ενέργεια από ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο).
Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι εξίσου υπεύθυνοι για τούτη την καταστροφή. Τον τρόπο ζωής των Αυστραλών, ή των Αμερικανών, χρειάζονται πάνω από πέντε πλανήτες για να τον συντηρήσουν. Οι Γάλλοι έχουν ανάγκη από τρεις, ενώ οι Κινέζοι από 2,1, πολύ παραπάνω από την λιτότητα των Ινδών (0,6).
Αντίστοιχα, σε σχέση με τις εθνικές φυσικές πηγές, η Ιαπωνία θα είχε ανάγκη από επτά φορές τη χώρα τους για να ικανοποιήσει τις τρέχουσες καταναλωτικές ανάγκες της, η Ιταλία κι η Βρετανία τέσσερις φορές. Συνολικά, το οικολογικό αποτύπωμα των ανεπτυγμένων χωρών είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από εκείνο των φτωχών κρατών.
Πώς θα μπορέσουμε να αναστρέψουμε αυτήν την τάση; Καταρχήν, περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που μόνον αυτά αποτελούν το 60% του παγκόσμιου οικολογικού αποτυπώματος.
Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω των δύο βαθμών Κελσίου -όπως προβλέπουν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, που υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 2015 - η ανθρωπότητα, όπως τονίζουν οι ειδικοί, θα πρέπει να απελευθερωθούμε από τα ορυκτά καύσιμα πριν από το 2050.
Τα μέτρα είναι γνωστά, είτε πρόκειται για την επιβολή οροφής και κατόπιν μείωση της παραγωγής των σταθμών ενέργειας με βάση τον άνθρακα, την ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, ή βελτίωση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας. Η μείωση των εκλύσεων άνθρακα κατά 50% θα μας επέτρεπε την μετάθεση της 'ημέρας ξεπεράσματος της Γης' κατά τρεις μήνες.

'Αλλη μία παράμετρος είναι η μείωση του διατροφικού αποτυπώματος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών, τη μείωση των προϊόντων ζωϊκής προέλευσης και την στροφή προς πιο αειφόρους τρόπους παραγωγής, όπως τα βιολογικά προϊόντα, την αγρο-οικολογία, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Πάντως, τόσο το Global Footprint Network, όπως κι η οικολογική οργάνωση WWF, διαβλέπουν αισιόδοξα σημάδια στον ορίζοντα. Σχετικά, το οικολογικό αποτύπωμα ανά κάτοικο των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 20% από το 2005 (έτος που είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο του) έως; το 2013 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), χάρις στη μείωση της εκπομπής αερίων άνθρακα και παρά την οικονομική ανάκαμψη. Κατά τ' αυτά, η παραδοσιακά παρουσιάζουσα το μεγαλύτερο εθνικό οικολογικό αποτύπωμα, Κίνα, αναπτύσσει μαζικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ την ίδια ώρα έχει μειώσει την εσωτερική κατανάλωση άνθρακα--και παρά την κατασκευή νέων σταθμών ενέργειας με βάση το ορυκτό αυτό.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Le Monde

Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 2017

'Ανθρωπος και ρομπότ: Η κανονιστική προσέγγιση μιας συναρπαστικής σχέσης



Aπό την εποχή που ο νεαρός Ισαάκ Ασίμοφ διατύπωνε, το 1942, για πρώτη φορά, τους τρεις νόμους της ρομποτικής, στο διήγημα «Runaround», η συζήτηση για την ηθική πλευρά της τεχνολογικής εξέλιξης, κυρίως σε ό,τι αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη, επέχει ουσιαστικά την θέση ολόκληρου φιλοσοφικού κλάδου.
Οι νόμοι στους οποίους υπακούν τα ρομπότ με ποζιτρονικό εγκέφαλο (σσ. φανταστικός όρος του Ασίμοφ για να περιγράψει έναν ρομποτικό εγκέφαλο τεχνητής νοημοσύνης) είναι οι εξής:
  • Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί ανθρώπινο ον
  • Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον πρώτο νόμο
  • Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον πρώτο και τον δεύτερο νόμο
Σε μεταγενέστερα μυθιστορήματα του Ασίμωφ, οι τρεις νόμοι της ρομποτικής συμπληρώθηκαν από το ρομπότ «Ντάνιελ Όλιβοου» με τον μηδενικό νόμο της ρομποτικής:

Το ρομπότ δε θα κάνει κακό στην ανθρωπότητα, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί η ανθρωπότητα, οπότε και ο πρώτος νόμος συμπληρώθηκε ανάλογα (παρόμοιες προσαρμογές έγιναν και στον δεύτερο και τρίτο νόμο): Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί ανθρώπινο ον, εφόσον αυτό δεν αντιτίθεται στο μηδενικό νόμο. Ως είθισται σε ό,τι αφορά (και) στην τεχνολογική πρόοδο, το σύνολο της ανθρωπότητας θα γίνει γνώστης του πραγματικού, σημερινού επιπέδου της εξέλιξης και στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, πολύ αργότερα.
‘Η μήπως όχι τόσο αργά;
Αλλαγή και του ΚΟΚ λόγω των ρομπότ στην Ρωσία
Ο πρόεδρος της ρωσικής Κρατικής Δούμας (σσ. Κάτω Βουλή) Βιτσισλάβ Βολόντιν ανακοίνωσε ότι σύντομα οι βουλευτές θα ασχοληθούν με την ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ.

«Τα ζητήματα της σχέσης του ανθρώπου με την τεχνητή νοημοσύνη, της σχέσης ανθρώπου και ρομπότ, πρέπει να περιγραφούν νομοθετικά. Εάν δεν τον κάνουμε, θα μείνουμε πίσω. Τα καθήκοντα που έθεσε ο πρόεδρος μας στο Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, μιλώντας για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, πρέπει βεβαίως να επιλυθούν αποτελεσματικά μέσω νομοθετικής ρύθμισης» σημείωσε.
Τον περασμένο Ιούνιο, στην ομιλία του στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, ο Πούτιν μίλησε για την αναγκαιότητα να «να διαμορφώσουμε ένα ουσιαστικά νέο, ευέλικτο ρυθμιστικό πλαίσιο για την εισαγωγή των ψηφιακών τεχνολογιών σε όλους τους τομείς της ζωής». Πρόσθεσε, ότι το κράτος θα υποστηρίξει τις επιχειρήσεις που καινοτομούν στην σφαίρα των ψηφιακών τεχνολογιών.
Το ενδιαφέρον της ρωσικής πολιτικής ηγεσίας σε αυτόν τον τομέα, όπως το περιέγραψε ο Πούτιν, εντοπίζεται κυρίως στην επεξεργασία και ανάλυση μεγάλου αριθμού δεδομένων, την τεχνητή νοημοσύνη, την νευροτεχνολογία και την τεχνολογία εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας.
Από την ομιλία του επικεφαλής της Επιτροπής Ψηφιακής Πολιτικής της Κρατικής Δουμάς, Λεονίντ Λέβιν, στο Φόρουμ έγινε φανερό, ότι τους νομοθέτες ενδιαφέρει κυρίως η ανάπτυξη μη επανδρωμένων αυτοκινήτων και οι αλλαγές της έννοιας του «πνευματικού δικαιώματος» λόγω της δημιουργίας καλλιτεχνικών έργων από τεχνητή νοημοσύνη. Στο ζήτημα των αυτοκινήτων χωρίς άνθρωπο οδηγό, απαιτούνται, σύμφωνα με τους Ρώσους, αλλαγές στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Σύμφωνα με τον Λέβιν, η ρομποτική συνεπάγεται την «εξαφάνιση του ζωντανού εργατικού δυναμικού», για παράδειγμα, στον τομέα των τραπεζών, της λογιστικής, των νομικών υπηρεσιών και της βιομηχανίας. «”Έτσι, στο ....

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο tvxs.gr

Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2017

Ο Ήλιος έστειλε την πιο ισχυρή ηλιακή έκλαμψή του εδώ και 12 χρόνια



Εκρηκτική ήταν η Τετάρτη (6 Σεπτεμβρίου) για τον Ήλιο, ο οποίος έστειλε στο διάστημα δύο τεράστιες ηλιακές εκλάμψεις, από τις οποίες η δεύτερη ήταν η ισχυρότερη που έχει γεννήσει το άστρο μας εδώ και 12 χρόνια.

Οι εκλάμψεις είναι ξαφνικές εκρήξεις τεράστιας λάμψης, που λαμβάνουν χώρα κοντά σε περιοχές με έντονη μαγνητική δραστηριότητα, τις ηλιακές κηλίδες. Πρόκειται για τις πιο δυνατές εκρήξεις στο ηλιακό μας σύστημα.

Ανάλογα με την ισχύ τους, οι ηλιακές εκλάμψεις κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες: A, B, C, M και Χ (οι πιο ισχυρές, που έχουν και διαβαθμίσεις Χ1, Χ2, Χ3 κ.ο.κ.).

Και οι δύο νέες εκλάμψεις ανήκαν στην ανώτερη κατηγορία Χ, με την πρώτη να είναι Χ2,2 και τη δεύτερη -που ακολούθησε μετά από τρεις ώρες σύμφωνα με την Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ- να εκτιμάται ότι ήταν Χ9,3, η πιο ισχυρή από το 2005, όταν είχε καταγραφεί μια έκλαμψη Χ17. Η πιο ισχυρή που έχει ποτέ παρατηρηθεί, συνέβη το 2003 και ήταν Χ28.

Αν κάποια από αυτές τις εκλάμψεις-εκρήξεις κατευθυνθεί απευθείας προς τη Γη, μπορεί να δημιουργήσει "καταιγίδες" ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στα ραδιοσήματα και στο GPS, να παρεμβληθούν στα ηλεκτρονικά των δορυφόρων και ακόμη να δημιουργήσουν δυσλειτουργίες στα επίγεια ηλεκτρικά δίκτυα. Πράγματι, την Πέμπτη προκλήθηκαν, για περίπου μία ώρα, προβλήματα στις υψηλές ραδιοσυχνότητες που χρησιμοποιούνται στη ναυσιπλοΐα, καθώς και στις επικοινωνίες GPS.

Οι ηλιακές εκλάμψεις μπορούν επίσης να δημιουργήσουν θεαματικό σέλας στους πόλους της Γης, κάτι που πιθανώς θα συμβεί και τις επόμενες μέρες. Το ηλιακό παρατηρητήριο SOHO της NASA και της ESA κατέγραψε μια εκτίναξη στεμματικής μάζας του Ήλιου, η οποία προερχόταν από την περιοχή της μίας ηλιακής έκλαμψης. Δεν είναι πάντως ακόμη σίγουρο κατά πόσο αυτό το φορτισμένο πλάσμα σωματιδίων κατευθύνεται προς τη Γη, έτσι ώστε να προκαλέσει κάποιο εντυπωσιακό σέλας σε μία έως τρεις μέρες.

Η πρόσφατη έξαρση της δραστηριότητας του Ήλιου μάλλον εξέπληξε τους επιστήμονες, καθώς το μητρικό άστρο μας πλησιάζει το ηλιακό ελάχιστό του, στο πλαίσιο του 11ετούς κύκλου του.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Κυριακή 27 Αυγούστου 2017

«Μετανάστες» τα πιο γρήγορα άστρα στο γαλαξία μας



Τα άστρα που κινούνται με τις μεγαλύτερες ταχύτητες στο γαλαξία μας - τόσο γρήγορα που κάποια στιγμή μπορούν ακόμη και να δραπετεύσουν από αυτόν- στην πραγματικότητα είναι «μετανάστες» από έναν πολύ μικρότερο γαλαξία, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το δικό μας. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας ομάδας αστρονόμων, με επικεφαλής τον Ντάγκλας Μπούμπερτ του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν ανακοίνωση σε συνέδριο αστρονόμων στη Βρετανία και σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Monthly Notices" της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.
Μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί περίπου 20 τέτοια άστρα-αστραπή (hypervelocity stars), τα περισσότερα στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου (στον αστερισμό του Λέοντα) και ορισμένα του νοτίου (στον αστερισμό του Εξάντα). Θεωρείται όμως σίγουρο ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα, ίσως γύρω στα 10.000. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αναμένεται να εντοπίσει κι άλλα τέτοια άστρα από το 2018 και μετά.
Οι μεγάλοι αυτοί αστρικοί «σπρίντερ», που έχουν γαλαζωπό χρώμα, προήλθαν από το Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, ένα νάνο γαλαξία, με μέγεθος μόνο το ένα δέκατο του δικού μας. Αρχικά ανήκαν σε ζεύγη άστρων, το ένα σε κοντινή τροχιά γύρω από το άλλο. Όταν όμως το ένα εξερράγη ως σούπερ-νόβα, το άλλο εκτινάχθηκε μακριά με τόσο μεγάλη ταχύτητα, που μπόρεσε να δραπετεύσει από τη βαρύτητα του αρχικού του γαλαξία και να «μετακομίσει» στο δικό μας, όπου συνεχίζει να κινείται με πολύ μεγάλη ταχύτητα.
Αρχικά οι αστρονόμοι νόμιζαν ότι τα άστρα αυτά είναι «γηγενή» και έχουν εκτοξευθεί από την τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του δικού μας γαλαξία προς την περιφέρειά του. Όμως η νέα μελέτη -με τη βοήθεια προσομοιώσεων σε υπολογιστή- δείχνει ότι πρόκειται για «μετανάστες».
Το Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος είναι ο πιο γρήγορος από τους γειτονικούς γαλαξίες, κινούμενος γύρω από τον δικό μας με ταχύτητα 400 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Στην ταχύτητα αυτή έρχεται να προστεθεί η ταχύτητα διαφυγής του άστρου-φυγά, όταν ο σύντροφός του μετατρέπεται σε εκρηκτικό υπερκαινοφανή αστέρα (σούπερ-νόβα). Τότε, ο «φυγάς», σαν σφαίρα που πυροβολεί κανείς από κινούμενο τρένο-εξπρές, εκτοξεύεται στο διάστημα και καταλήγει στην αγκαλιά του δικού μας γαλαξία.
Τα μεγάλα μπλε άστρα, όπως οι εν λόγω φυγάδες-σπρίντερ, συνήθως τελειώνουν τη ζωή τους, μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, ως πολύ πυκνά άστρα νετρονίων (πάλσαρ) ή ως μαύρες τρύπες.


Μπορείτε να δείτε την επιστημονική δημοσίευση, αντιγράφοντας στον browser σας την ακόλουθη διεύθυνση: https://doi.org/10.1093/mnras/stx848
ΑΠΕ-ΜΠΕ